Universiteit Utrechtstudierichting Fonetiek

zangstem

boventoonzang - tuva boventoonzang 1 - tuva boventoonzang 2 - tuva boventoonzang 3 - tuva boventoonzang 4 -
 

boventoonzang


Dit is een demonstratie van boventoonzang. Met boventoonzang wordt een articulatorische zangtechniek bedoeld, waarbij bepaalde boventonen in de zang extra versterkt worden. Hierdoor is een soort fluittoon 'boven' de grondtoon te horen.
Het eerste fragment demonstreert een techniek die vooral in het Westen wordt gebruikt. Door de tong heel langzaam te verschuiven, van de positie van de klinker /O/ naar de positie van de klinker /i:/, wordt een soort toonladder van boventonen gezongen. De grondtoon blijft in alle gevallen gelijk! Door de nauwkeurige iewat retroflexe articulatie worden de tweede en derde formant dicht bij elkaar gebracht, waardoor ze de bij die frequentie behorende boventoon krachtig versterken. De boventonen die je hoort zijn nummers 5-16. Om de laagste boventonen te produceren moet een nasale klank gemaakt wordt met articulatie tussen /o:/ en /a:/. De boventoon wordt dan versterkt door de eerste formant, en de nasale antiresonantie zorgt voor een akoestische scheiding met de laagste harmonischen.
In de volgende demonstraties horen we liedfragmenten met originele boventoon-zang, uit de republiek Tuva (Mongolië). De techniek verschilt niet wezenlijk van de bovengenoemde Westerse techniek, maar de stemplooispanning is veel groter (bijna geknepen). De Tuvanen kennen verschillende technieken, die vooral gerelateerd zijn aan de toonhoogte van de grondtoon. In deze fragmenten hoor je Sygyt, met een toonhoogte van 150-200 Hz. Een andere exponent is Kargyra, met de karakteristieke lage toonhoogte van minder dan 60 Hz.

Meer informatie:

  • Bloothooft, G., Bringmann, E., van Cappellen, M., van Luipen, J.M., and Thomassen, K.P. (1992). Acoustics and perception of overtone singing, J. Acoust. Soc. Am. 92, 1827-1836.
  • Levin, Theodore C., and Edgerton, Michael E. (1999). The Throat Singers of Tuva, Scientific American, Sept.1999.
  • www.harmonx.com [19 Jul 2001] met geluidsfragmenten !

fragment beluisteren afluisteren
technische details technische informatie
tekst/transcriptie tekst/transcriptie
naar top


boventoonzang
Op een constante grondtoonhoogte van ongeveer 130 Hz wordt een soort toonladder gezongen in de boventonen (nr 4-16). In het smalle-band-spectrogram is duidelijk te zien dat de opeenvolgende boventonen stapsgewijs worden versterkt. De zwakke onderste lijn is de eerste formant, de stapsgewijs klimmende resonantie is de combinatie van tweede en derde formant. Bovenin zijn nog hogere formanten zichtbaar.



naar top


tuva boventoonzang 1
Een Tuva zanger demonstreert zijn keelzang waarbij afzonderlijke boventonen versterkt worden. Deze boventonen zijn duidelijk zichtbaar in het spectrogram.



naar top


tuva boventoonzang 2
Een Tuva zanger demonstreert zijn keelzang waarbij afzonderlijke boventonen versterkt worden. Deze boventonen zijn duidelijk zichtbaar in het spectrogram.



naar top


tuva boventoonzang 3
Een Tuva zanger demonstreert zijn keelzang waarbij afzonderlijke boventonen versterkt worden. Deze boventonen zijn duidelijk zichtbaar in het spectrogram.



naar top


tuva boventoonzang 4
Een Tuva zanger demonstreert zijn keelzang waarbij afzonderlijke boventonen versterkt worden. Deze boventonen zijn duidelijk zichtbaar in het spectrogram.



zoeken home UU home Letteren home Fonetiek e-mail
19 Jul 2001